Laboratorium ZCK 🇨🇿

Rozpoczęcie budowy fabryki nastąpiło w 1833 roku. Początkowo produkowano w niej dymiący kwas siarkowy zwany oleum. Działalność została przeniesiona z pobliskiej miejscowości ze względu na odkryte w 1819 roku złoża węgla. W poprzedniej placówce używano metody produkcji ropy naftowej poprzez spalanie kamienia witriolowego, a to wymagało dość dużego zużycia paliwa. W nowej lokalizacji oleum wytwarzano w 52 piecach kambuzowych. Na terenie powstał budynek ceramiki do wyrobu retort i kolb do produkcji oraz gliniane butelki do transportu kwasu. W 1837 roku powstał budynek administracyjny. 6 lat po śmierci założyciela jego syn rozpoczął produkcję fosforu ze zmielonych spalonych kości. Zastosowana metoda była korzystna ekonomicznie i dlatego w 1852 roku uruchomiono młyn parowy do mielenia kości. Część pracowników przeniesiono z produkcji oliwy, której produkcja powoli malała. Niestety biznes fosforowy szybko zwalnia poprzez szybki wzrost cen kości oraz zagraniczną konkurencję. W 1850 roku rozpoczęto produkcję kwasu siarkowego w komorach ołowianych, która trwała 109 lat. Po zakończeniu produkcji fosforu wrócono do wytwarzania oleum. W 1874 roku w nowej lokalizacji powstały dwie olejarnie. Rozpoczęto eksport oleum do wielu krajów, a związana z nim korzystna ekonomiczna produkcja kwasu pirosiarkowego staje się również znana i monopolistyczna. Te dwie rzeczy stają się głównym programem pracy fabryki. Ostatnią olejarnię zbudowano w 1879 roku. W tym samym roku w nowym zakładzie powstał nowy system komorowy do produkcji stężonego kwasu siarkowego. W 1883 roku obecny właściciel umiera i przepisuje firmę ówczesnemu dyrektorowi handlowemu, który dwa lata później przeniósł fabrykę do spółki akcyjnej. W 1888 roku rozpoczęto produkcję kleju kostnego, a w 1896 roku kwasu siarkowego w metodzie kontaktowej dla małych odbiorców, co było wówczas nowością w całych Austro-Węgrach. Pod koniec XIX wieku w fabryce zajmowano się również kwasem azotowym z saletry, siarczanem glinu, żelaza i miedzi (błękitna skała) oraz nawozu sztucznego (superfosfat). W 1900 roku przedsiębiorstwo kupił potentat węglowy. 2 lata wcześniej na terenie miał miejsce pożar, co skutkowało w zamknięcie fabryki w 1901 roku. W 1902 roku rozpoczęto przebudowę i budowę nowej fabryki. Powstała centrala energetyczna z 6 kotłami Tischbeina oraz generatorami Siemens i Skoda, zastępując 3 nieekonomiczne kotły. Powstała także bocznica kolejowa. Zakład rozbudował produkcję siarczanu glinu, ałunu i kwasu solnego. Zmodernizowano także cementownię i powstał nowy budynek administracyjny. W 1907 roku zainstalowano 2 piece Kaufmanna do prażenia pirytu, a mielenie fosforanu usprawniono budując młyn Kenta. W okresie przedwojennym wprowadzono produkcję siarczku sodu, wapna paszowego, kwasu magazynowego oraz nową technologię produkcji kwasu siarkowego. W czasie I Wojny Światowej i w latach kolejnych nastąpiła stagnacja przedsiębiorstwa. Większa zmiana nastąpiła dopiero po 1926 roku, kiedy podjęto badania nad możliwością przygotowania kwasu cytrynowego z melasy i grzybów w procesie fermentacji powierzchniowej. Po badaniach przeprowadzonych w laboratorium w 1930 roku rozpoczęto własną produkcję. Dzięki znacznej przewadze metody fabryka w niedługim czasie zapewniła sobie mocną pozycję na międzynarodowym rynku aż do 15% światowej sprzedaży kwasu cytrynowego, a wielkość produkcji zaczęła systematycznie rosnąc. W 1936 roku rozpoczyna się produkcja kwasu winowego z kamienia nazębnego. Po wojnie kwas cytrynowy stał się głównym produktem firmy. Zmiany polityczne przyniosły ze sobą nacjonalizację. W 1953 roku rozpoczęła się długotrwała przebudowa zakładu. W 1955 roku wybudowano nowe zakłady do produkcji germanu. Rok później zaprzestano produkcji kwasu siarkowego i superfosfatu. W latach 60-tych utworzono nową linię produkcji kwasu cytrynowego, rozpoczęto produkcję soli litu, siarczanu niklu, a w 1970 rozpoczęto produkcję znanego Vitacitu. W 1978 roku rozpoczęto produkcję soli topionej do serów, a w latach 80-tych następuje wzrost mocy produkcyjnych kwasu cytrynowego. Po 1992 roku firmę sprywatyzowano. Od 1993 roku prowadzono głęboką fermentację roztworów cukru, a pozostałe rzeczy powoli ulegały stagnacji. Pomimo skupienia się głównie na produkcji kwasu cytrynowego i znacznych inwestycji w ich efektywność firma staje się mocno zadłużona i ogłosiła upadłość w 1997 roku. Dwa lata później fabrykę kupiła spółka, która próbowała wznowić produkcję, jednak niszczyła ją tania konkurencja ze strony Chin i częściowo silna korona spowodowała zatrzymanie produkcji w 2003 roku. Firma była winna miliony koron z samych wynagrodzeń i w 2004 roku ogłoszono kolejną upadłość. W fabryce pozostało 90 osób, które w 2005 roku zostały pracownikami nowej firmy. Wznowiono produkcję, co było możliwe dzięki dotacjom europejskim. Niestety one szybko się skończyły i już rok później wstrzymano produkcję. Obecnie firma zatrudnia 14 osób i zajmuje się na małą skalę produkcją roztworów azotanów oraz wody demineralizowanej oczyszczonej z kationów i anionów. W przedsiębiorstwie nie można już nigdy wznowić produkcji kwasu cytrynowego, gdyż właściciel przeniósł sprzęt do innych zakładów. W 2016 roku większość nieużywanych budynków starego zakładu zostało zburzonych, zachowało się jedynie laboratorium. Na terenie wciąż działa firma chemiczna, ale na mniejszą skalę, a niektóre budynki fabryczne są wynajmowane.

Search